AI zet transportsector op scherp en dwingt tot versnelling en verandering
In dit artikel:
De nieuwste sectorstudie van Panteia, ING en TVM toont dat AI in de Nederlandse transport- en logistieke sector van experiment naar strategisch instrument schuift. In Nederland verschijnt kunstmatige intelligentie inmiddels in veel schakels van de keten: routeplanning, voorraadbeheer, voorspellend onderhoud, magazijnautomatisering en klantenservice. Bedrijven gebruiken algoritmes om ritten te stroomlijnen, vraag te voorspellen en storingen te signaleren voordat ze plaatsvinden; in magazijnen nemen robots en slimme systemen orderpicking over en AI-agenten voeren routinetaken in planning en service uit.
De functie van de planner verandert ingrijpend: operationele taken maken plaats voor realtime data-analyse en strategische beslissingen. Planners moeten steeds vaker als data-analisten werken, wat vereist dat bedrijven investeren in bijscholing en hogere IT-competenties. Sectorspecialist Erik Slaaf noemt AI “geen hype, maar een blijvende ontwikkeling” en benadrukt dat vroege investeerders concurrentievoordeel opbouwen.
Adoptiegraad varieert sterk naar bedrijfsgrootte. Ongeveer driekwart van de twintig grootste logistieke dienstverleners in Nederland gebruikt al AI voor toepassingen als routeoptimalisatie en vraagvoorspelling; onder de top-100 ligt dat rond 40 procent. Kleinere en familiebedrijven met verouderde IT lopen achter, wat het risico op consolidatie vergroot omdat grotere spelers dankzij datavoorsprong efficiënter kunnen opereren. De onderzoekers waarschuwen ook dat platformbedrijven die logistiek, data en klantcontact combineren (denk aan spelers als Amazon en Alibaba) nieuwe machtsverhoudingen kunnen afdwingen.
Concreet praktijkvoorbeeld: De Rooy Transport ontwikkelde een voorspellend systeem dat in 88 procent van de gevallen extra afhaallocaties kan voorspellen, waardoor planning en kosten verbeteren. Daarnaast wordt AI ingezet voor het analyseren van rijgedrag en het bevorderen van chauffeurstevredenheid; systemen kunnen op drukke dagen op productiviteit sturen en op rustige dagen de focus leggen op welzijn.
Er zijn echter belemmeringen: gebrek aan kennis, hoge investeringskosten, zorgen over privacy en dataveiligheid en afhankelijkheid van leveranciers die kant-en-klare oplossingen leveren zonder transparantie over algoritmes. De studie benoemt ook milieu- en ethiekvraagstukken: AI verbruikt veel rekenkracht en energie, en brengt risico’s op bias en onduidelijk eigenaarschap van data met zich mee. Regulerende kaders, zoals de Europese AI Act die vanaf 2027 volledig werkt, moeten hier houvast bieden.
De conclusie van Panteia, ING en TVM is dat AI geen wondermiddel is, maar wel een katalysator: wie nu inzet op datakwaliteit, digitale infrastructuur en vaardigheden, kan sneller, duurzamer en winstgevender werken en zich wapenen tegen toekomstige concurrentiedruk.